पाहलगाम, भारतीय प्रशासित कश्मिर — भारतीय प्रशासित कश्मिरमा एक दुखद घटनामा कम्तिमा २० जना व्यक्तिको ज्यान गएको छ, जब बन्दूकधारीहरूले पर्यटकहरूको समूहमाथि गोली प्रहार गरे। यो हमला आइतबार पाहलगाम क्षेत्रमा भएको हो, जुन हिमालयका रमणीय दृश्यका कारण प्रसिद्ध रहेको छ र प्रायः “भारतको स्विट्जरल्याण्ड” को रूपमा वर्णन गरिन्छ।
हमलाको विवरण:
गोलीबारी बाइसरण नामक एक घाँसको मैदानमा भएको हो, जुन पाहलगामबाट तीन माइल (५ किमी) टाढा रहेको छ। यो क्षेत्र गाडीले पुग्न गाह्रो छ, जसले उद्दार प्रयासहरूलाई जटिल बनाएको छ। अधिकारीहरूले भनेअनुसार, धेरै घाइते पर्यटकलाई नजिकको अस्पतालमा पुर्याइएको छ र केहीको अवस्था गम्भीर रहेको छ। प्रत्यक्षदर्शीहरूले अचानक हमलापछि उत्पन्न भएको अराजकता र चिच्याहटका बीच पर्यटकहरूलाई भाग्न र रोइरहेको बयान गरेका छन्। सामाजिक सञ्जालमा फैलिएका भिडियोहरूमा शवहरू मैदानमा लिइरहेका र घाइतेहरूको मददका लागि हाहाकार मच्चिएको देखिएको छ।
घाइतेहरूको अनुसार, यी पर्यटकहरू भारतका विभिन्न स्थानहरूबाट आएका थिए र अज्ञात बन्दूकधारीहरूले तिनीहरूलाई निशाना बनाएका थिए। केहीको भनाइ छ कि गैर-मुस्लिमहरूलाई विशेष रूपमा लक्षित गरिएको थियो, तर हमलावाल समूहले अहिलेसम्म जिम्मेवारी लिएको छैन।
राजनीतिक र आधिकारिक प्रतिक्रियाहरू:
यो हमलामा क्षेत्रीय र राष्ट्रिय नेताहरूबाट तुरुन्तै विरोध र निन्दा व्यक्त गरिएको छ। जम्मू र कश्मिरका मुख्य मन्त्री उमर अब्दुल्लाले यो घटनालाई “अहिलेसम्मका सबैभन्दा ठूलो नागरिक विरुद्धको हमला” भनेर वर्णन गरे। यसको जवाफमा, भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले हमलाको विरोध गर्दै भने कि “हामी जिम्मेवार व्यक्तिहरूलाई न्यायको दायरामा ल्याउनेछौं” र “भारतको आतंकवादसँगको लडाइँको संकल्प अडिग छ।” उनले गृह मन्त्री अमित शाहलाई श्रीनगर पठाएर आपतकालीन सुरक्षा बैठकको आयोजना गर्ने कुरा बताएका छन्।
कश्मिरका लेफ्टिनेन्ट गभर्नर मनोज सिन्हाले पनि यो घटनामा सेना र स्थानीय प्रहरीको सहभागिता पुष्टि गर्दै, क्षेत्रको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न थप प्रयास गरिएको जानकारी दिएका छन्। सुरक्षाकर्मीहरूले क्षेत्रलाई घेराबन्दी गरेका छन् र चेकपोइन्टहरू स्थापना गर्दै हमलावालहरूको खोजी जारी राखेका छन्।
कश्मिरमा लामो समयदेखि चलिरहेको बगावत:
यो हत्या घटना कश्मिर क्षेत्रको लामो समयदेखि चलिरहेको बगावतको पृष्ठभूमिमा भएको हो, जुन १९८९ देखि चल्दै आएको छ। यो क्षेत्र भारत र पाकिस्तान बीचको विवादित क्षेत्र हो र दुवै देशले यसलाई आफ्नो अधिकारमा दावी गर्छन्। यस विवादले वर्षौंदेखि हिंसा र संघर्षको रूप लिएको छ, जसले हजारौं निर्दोष नागरिक र सुरक्षाकर्मीहरूको ज्यान लिइसकेको छ।
वर्षौंको संघर्ष र हिंसा पछि कश्मिरमा शान्ति कायम राख्ने प्रयास भइरहेको थियो, तर २०१९ मा कश्मिरको विशेष दर्जा र ऐतिहासिक स्वायत्तता रद्द गरेपछि स्थिति फेरि तनावपूर्ण भएको छ। पछिल्लो ठूलो नागरिक हमला जुन २०२४ मा भएको थियो, जब मिलिट्यान्टहरूले हिन्दू तीर्थयात्रुहरूको बसमाथि गोली प्रहार गर्दा ९ जनाको मृत्यु भएको थियो र ३३ घाइते भएका थिए।
कश्मिरको पर्यटन:
कश्मिर, जसलाई एक समय प्राकृतिक सौन्दर्य र सांस्कृतिक धरोहरका लागि प्रसिद्ध थियो, आजकल घरेलु र अन्तर्राष्ट्रिय पर्यटकहरूको प्रमुख गन्तव्य बनेको छ। पाहलगाम, आफ्नो हरियाली, नदीको दृश्य र तीर्थयात्रु मार्गहरूको नजिकैको कारणले प्रमुख पर्यटक आकर्षणको केन्द्र बनेको छ। २०२४ मा कश्मिरले लगभग ३.५ मिलियन पर्यटक प्राप्त गरेको थियो।
तर, यस हमलाले, जुन कश्मिरका सबैभन्दा प्रिय पर्यटक स्थलहरूमध्ये एक हो, स्थानीय अर्थतन्त्रलाई गम्भीर हानि पुर्याउन सक्छ। कश्मिरको पर्यटन उद्योगले विगतका वर्षहरूको अशान्तिको पछि अब आरामसँग प्रगति गर्दै थियो, तर यस्ता घटनाले भविष्यका पर्यटकहरूलाई डरलाग्दो बनाउने सम्भावना छ।
अबको बाटो
जाँच प्रक्रिया जारी राखिएको छ र अधिकारीहरूले कश्मिरमा रहेका अन्य पर्यटकहरूको सुरक्षा सुनिश्चित गर्न कार्य गरिरहेका छन्। क्षेत्रभर सुरक्षा उपायहरू थप गरिएको छ, र अतिरिक्त सुरक्षाकर्मीहरूलाई हिंसा रोक्न र शान्ति कायम राख्न तैनाथ गरिएको छ। सेना र पुलिस मिलेर हमलावालहरूको खोजी गरिरहेका छन् र क्षेत्रको शान्ति र सुरक्षा पुनः स्थापनाको लागि कसमसिरहेका छन्।
यो घटना कश्मिरको इतिहासमा एक अर्को दुःखद अध्याय थप्दैछ, जुन क्षेत्र लामो समयदेखि संघर्ष र पीडामा डुबेको छ। जति पनि पीडितका परिवारहरू आफ्नो प्रियजनको मृत्युको शोक मनािरहेका छन्, कश्मिरका नागरिकहरू फेरि एक पटक हिंसाका भयावह असरहरूको सामना गरिरहेका छन्।
पाहलगाममा निर्दोष नागरिकहरूमाथि भएको यो हमला कश्मिरको क्षेत्रमा जारी रहेका अशान्तिका मुख्य कारण र हिंसाका घटनाहरूको गम्भीरता र आवश्यक्ता बताउँदै छ कि यस क्षेत्रका मुद्दाहरूको दीर्घकालीन समाधानको लागि थप प्रयासहरू आवश्यक छन्।
