सिरहा, चैत्र ८ – सिरहा जिल्लाको औरही गाउँपालिका–५ मा महायज्ञ आयोजनाको नाममा दलित समुदायमाथि अन्याय गरिएको घटनामा संलग्न गाउँपालिका अध्यक्ष शिवजी यादव, आयोजक बजरंगी बाबा र पूर्ववडाध्यक्ष दिलीप यादव फरार भएका छन्। घटनापछि प्रहरीले अनुसन्धान अघि बढाए पनि दोषीहरू सम्पर्कविहीन भएका छन्।
घटनाको पृष्ठभूमि
सिरहा जिल्लाको औरही गाउँपालिका–५ मा रहेको दीपक मरिक (डोम) परिवार विगत २५ वर्षदेखि सडक किनारमा सानो छाप्रो बनाएर बसोबास गर्दै आएको थियो। यही स्थानमा महायज्ञ आयोजना गर्नुपर्ने भन्दै आयोजक पक्षले दलित परिवारलाई उक्त स्थान खाली गर्न दबाब दिएको थियो। आयोजक बजरंगी बाबाको निर्देशनमा गाउँपालिका अध्यक्ष शिवजी यादवले पालिकाकै जेसीभी प्रयोग गरी फागुन १० गते मरिक परिवारको घर भत्काउन लगाए।
प्रभावित परिवारको अवस्था
घर भत्काएपछि दीपक मरिकको परिवारलाई गाउँकै श्री सुन्दर जनता माध्यमिक विद्यालय नजिकको करिब २ धुर जग्गामा सारिएको छ। त्यहाँ टिनले छाएको दुई कोठाको अस्थायी घर बनाइए पनि पानी, बिजुली, शौचालयलगायत आधारभूत सुविधाहरू छैनन्।
दीपक मरिकले भने, “हामीलाई जबरजस्ती उठाइयो। हाम्रो घर भत्काइयो। अहिले जुन ठाउँमा सारिएको छ, त्यहाँ बस्न निकै गाह्रो छ। पानी र बिजुली छैन। यस्तो अन्याय हामीमाथि किन?”
प्रशासन र प्रहरीको प्रतिक्रिया
घटना सार्वजनिक भएपछि सिरहाका प्रमुख जिल्ला अधिकारी (सीडीओ) बासुदेव दाहाल र प्रहरी प्रमुख रमेश पण्डित घटनास्थल र गाउँपालिका कार्यालयमा पुगेका थिए। तर, आरोपित शिवजी यादव, बजरंगी बाबा र दिलीप यादव सम्पर्कविहीन भएका छन्।
प्रहरी प्रमुख रमेश पण्डितले भने, “हामी घटनाको विस्तृत जानकारी लिन घटनास्थल पुगेका थियौं। तर, संलग्न भनिएका व्यक्तिहरू सबै भागिसकेका रहेछन्। उनीहरूलाई पक्राउ गर्न व्यापक खोजी सुरु गरिएको छ।”
सामाजिक र कानुनी प्रतिक्रिया
यस घटनाले जातीय विभेद र दलित समुदायमाथि हुने अन्यायको विषयमा फेरि बहस सुरु गराएको छ। राष्ट्रिय दलित आयोगका पूर्वसदस्य कवुली पासवानले दोषीहरूमाथि कानुनी कारबाही गर्न सरकारसँग माग गरेका छन्।
“यो केवल एक दलित परिवारमाथिको अन्याय मात्र होइन, सम्पूर्ण समाजका लागि लज्जास्पद घटना हो। यसमा संलग्न सबैलाई कानुनी दायरामा ल्याइनुपर्छ।” – पासवान
राष्ट्रिय मानव अधिकार आयोग र राष्ट्रिय दलित आयोगले पनि घटनाको गम्भीर अनुसन्धान गरी दोषीहरूमाथि आवश्यक कारबाही गर्न आह्वान गरेका छन्।
अधिकारकर्मीहरूको माग
सामाजिक अभियन्ताहरूले दोषीहरूलाई यथाशक्य चाँडो पक्राउ गरी कानुनी कठघरामा ल्याउन माग गरेका छन्। साथै, पीडित परिवारलाई उचित क्षतिपूर्ति र बसोबासका लागि आवश्यक सुविधा उपलब्ध गराउन सरकारलाई आग्रह गरिएको छ।
निष्कर्ष
महायज्ञको नाममा भएको यो अमानवीय घटनाले जातीय विभेद र छुवाछूतको गहिरो समस्या उजागर गरेको छ। हाल दोषीहरू फरार रहे पनि प्रशासनले खोजी जारी राखेको जनाएको छ। समाजमा जातीय अन्याय अन्त्य गर्नका लागि कानुनी कारबाही मात्र पर्याप्त हुँदैन, दीर्घकालीन रूपमै चेतना अभिवृद्धि र दलित समुदायको अधिकार सुनिश्चित गर्न सरकार र नागरिक समाजले सक्रिय भूमिका खेल्न आवश्यक छ।
