रेसुङ्गा (गुल्मी), वैशाख २२, २०८२
मदन भण्डारी राजमार्गअन्तर्गत गुल्मीको सिमलटारी–प्युठान मच्छि सडकखण्डको निर्माण कार्य अलपत्र परेको छ। राष्ट्रिय गौरवको यो आयोजनामा भएको ढिलासुस्तीले स्थानीयवासी आक्रोशित बनेका छन् भने जोखिमपूर्ण बस्ती र खेतबारीको अवस्थाले गम्भीर चिन्ता थपिएको छ।
दुई खण्डमा काम, एउटा अलपत्र
गुल्मीमा मदन भण्डारी राजमार्गअन्तर्गत दुई खण्डमा निर्माण कार्य भइरहेको छ। पहिलो, रिडी–तम्घास खण्डमा रुरु र छत्रकोट क्षेत्रमा कालोपत्रेको काम तीव्र गतिमा अगाडि बढिरहेको छ। तर, दोस्रो खण्ड सिमलटारी–मच्छि सडकको काम भने ठप्प छ। यो ३१.८ किलोमिटर लामो सडकखण्डमा गुल्मीको सिमलटारीदेखि सौतामारेसम्म १६ किलोमिटर पर्छ, बाँकी प्युठानमा।
मदन भण्डारी राजमार्ग योजना कार्यालयका अनुसार, यो सडक निर्माणका लागि श्रेष्ठ सक्षम जेभीसँग २०७९ कात्तिक ६ मा सम्झौता भएको थियो। कुल १ अर्ब ४५ करोड ३२ लाख ९९ हजार ९०० रुपियाँको ठेक्कामा हालसम्म जम्मा २६ प्रतिशत भौतिक र २२.२ प्रतिशत वित्तीय प्रगति भएको छ। कार्यालयका सूचना अधिकारी इन्जिनियर हुमानाथ पौडेलले पछिल्लो दुई महिनादेखि निर्माण व्यवसायीले कुनै काम नगरेको बताए। “पटक–पटक पत्राचार र दबाब दिँदा पनि प्रगति शून्य छ। रनिङ बिल लिएर व्यवसायी फिल्डमा देखिएका छैनन्,” उनले भने।
स्थानीयको गुनासो: जोखिममा बस्ती
सडक निर्माणमा भएको ढिलाइले स्थानीयवासीको जनजीवन प्रभावित भएको छ। मदाने गाउँपालिका–६ की विमला भट्टराईले सडक निर्माणका कारण आफूहरू घर छोड्नुपर्ने अवस्थामा पुगेको गुनासो गरिन्। “सडकको वाल घरभन्दा धेरै माथि बनाइयो। ढुंगा खस्दा ज्यानै जाने डर छ,” उनले भनिन्। बस्ती र खेतबारीमा वर्षात्का बेला बग्ने, पुर्ने र खस्ने जोखिम बढेको छ।
स्थानीय तहहरू पनि निर्माण व्यवसायीको लापरबाहीका कारण आलोचनाको शिकार बनेका छन्। मदाने गाउँपालिका उपाध्यक्ष सरिता खड्काले जोखिम र कामको ढिलाइबारे पटक–पटक निर्माण व्यवसायी र कार्यालयलाई ध्यानाकर्षण गराए पनि सुनुवाइ नभएको बताइन्। “बस्ती र खेतबारी जोखिममा छन्। हामीले आलोचना खेप्नुपरेको छ, तर समाधान भएन,” उनले गुनासो गरिन्।
आलोचनाको घेरामा कार्यालय र नेतृत्व
राष्ट्रिय गौरवको आयोजनाको प्रगति न्यून हुँदा स्थानीयवासीमात्र होइन, कार्यालय, नेता र नेतृत्व तहको समेत चर्को आलोचना भइरहेको छ। जिल्ला समन्वय समिति गुल्मीका प्रमुख द्रोण खत्रीले कार्यालयले धेरै पटक पत्राचार र ध्यानाकर्षण गराए पनि परिणाम नआएको बताए। “रिडी–तम्घास खण्डको काम तीव्र छ, तर सिमलटारी–मच्छि खण्डको अवस्था लज्जास्पद छ। तत्काल परिणाम नदेखिए कानुनी उपचार खोज्नुपर्छ,” उनले भने।
निर्माण व्यवसायीको प्रतिक्रिया लिन खोज्दा सम्पर्क हुन सकेन।
चुनौती र समाधानको खोजी
यो सडकखण्डको ढिलाइले गुल्मी र प्युठानका स्थानीयवासीलाई आवतजावतमा समस्या भएको छ भने बस्तीहरू जोखिममा परेका छन्। वर्षात्को समयमा सडक निर्माणका कारण हुने क्षति र जोखिम अझै बढ्ने चिन्ता छ। कार्यालयले निर्माण व्यवसायीलाई जवाफदेही बनाउन कानुनी कदम चाल्ने तयारी गरेको छ, तर स्थानीयवासीले तत्काल काम अघि बढोस् भन्ने माग गरेका छन्।
मदन भण्डारी राजमार्ग, जुन नेपालको पूर्वी सीमादेखि पश्चिमी सीमासम्म १,२५० किलोमिटर लामो छ, देशको आर्थिक र सामाजिक विकासमा महत्त्वपूर्ण मानिन्छ। तर, सिमलटारी–मच्छि खण्डजस्ता समस्याले आयोजनाको विश्वसनीयता र प्रभावकारितामाथि प्रश्न उठेको छ।
निष्कर्ष
राष्ट्रिय गौरवको आयोजनामा भएको यो ढिलासुilasuस्तीले स्थानीयवासीलाई मात्र नभएर समग्र विकास प्रक्रियालाई नै प्रभावित गरेको छ। निर्माण व्यवसायीको लापरबाही, कार्यालयको प्रभावकारी अनुगमनको कमी र जोखिमपूर्ण बस्तीको अवस्थाले तत्काल समाधानको खाँचो देखिएको छ। यदि समयमै काम अघि नबढे यो आयोजना थप विवाद र आलोचनाको केन्द्र बन्न सक्छ।
