काठमाडौं, २२ वैशाख २०८१ – नेपाली कांग्रेस (एमाले) का सांसद तथा वरिष्ठ राजनीतिज्ञ सूर्य थापाले नेपालमा दीर्घकालीन राजनीतिक अस्थिरताको समस्या ऐतिहासिक रूपले जडिएको बताएका छन्। प्रतिनिधि सभामा आज विशेष समय लिएर बोल्दै उनले नेपालको राजनीतिक इतिहास नै अस्थिरताको इतिहास हो भनेर जोड दिए।
“२००७ पछि मात्र ३-४ सरकारले ३ वर्ष पूरा गरेको”
थापाले भने, “२००७ सालपछि हालसम्म ३-४ वटा मात्र सरकारले साढे तीन वर्ष वा तीन वर्षभन्दा बढी कार्यकाल पूरा गर्न सकेका छन्। बाँकी अवधिमा सरकार बदल्ने, ढल्ने र अस्थिरताको वातावरण बनेको छ।” उनले यसलाई नेपालको “राजनीतिक संस्कृति” को रूपमा चिनाए।
“भारदारकालदेखि नै अस्थिरता”
उनको तर्क अनुसार, “वि.सं. १८२५ मा पृथ्वीनारायण शाहले नेपाल एकीकरण गरेपछि २५७ वर्षमा कुनै पनि कालखण्डमा स्थिरता आएन।”
- भारदारकाल: अन्तरकलह र षड्यन्त्र
- राणाकाल: १०४ वर्षे शासन, तर जनआकांक्षा दमन
- पञ्चायतकाल: ३० वर्ष, तर लोकतन्त्र विरोधी
- लोकतन्त्र/गणतन्त्र: सरकारहरू छोटो अवधिमा ढल्ने
“हालको सरकार बलियो, तर ढाल्ने प्रयास जारी”
थापाले स्वीकारे कि हालको संसदमा प्रचण्ड-नेपाल सरकार संख्यात्मक रूपमा बलियो छ। तर, “नेताहरूले यसलाई ढाल्ने प्रयास गरिरहेका छन्” भन्ने आरोप लगाए। उनले यसका लागि दुई प्रमुख कारण उल्लेख गरे:
- “पाकिस्तानी मोडेल” (सैन्य-राजनीतिक अस्थिरता) अपनाउने प्रयास।
- वंशवादी शक्तिले आफ्नो प्रभुत्व जमाउन अस्थिरता चाहने।
“समाधान के हो?”
उनले दीर्घकालीन समाधानका लागि योजनाबद्ध सुधार आवश्यक बताए:
- संविधानलाई जनआकांक्षा अनुकूल बनाउन
- राजनीतिक दलहरूबीच सहमति
- बाह्य हस्तक्षेप रोक्ने
निष्कर्ष
सूर्य थापाको यो विश्लेषणले नेपालको “राजनीतिक अस्थिरताको ऐतिहासिक चक्र” लाई उजागर गरेको छ। यसलाई तोड्न राजनीतिक इच्छाशक्ति, सुशासन र जनताको सहभागिता आवश्यक छ।
