२०८१ चैत्र ७, बिहीबार
काठमाडौं, चैत्र ७: नेपाली राजनीतिका ध्रुव तारा र पूर्व प्रधानमन्त्री स्वर्गीय गिरिजा प्रसाद कोइरालाको १५औं स्मृति दिवसको अवसरमा नेपाली कांग्रेसका नेताहरु र अन्य राजनीतिक व्यक्तित्वहरुले उनको प्रजातन्त्र र राष्ट्र निर्माणमा दिइएको योगदानलाई सम्झदै उनलाई श्रद्धाञ्जली अर्पण गरे। रिपोर्टर्स क्लब नेपालद्वारा आयोजित कार्यक्रममा कोइरालाको जीवन र कार्यप्रति भावुक सम्झनाहरु र विचारहरु साझा भए।
गिरिजा प्रसाद कोइराला: प्रजातन्त्रका सिपाही
नेपाली कांग्रेसका वरिष्ठ नेता दयाराम पाण्डेले कोइरालाको प्रजातन्त्रप्रति अडिग प्रतिबद्धतालाई उजागर गर्दै भने, “गिरिजा बाबु भन्नुहुन्थ्यो, ‘म प्रजातन्त्रको सिपाही हुँ। म प्रजातन्त्रको भारी बोकिरहन्छु। यसलाई कार्यान्वयन गराउन कुनै पनि संघर्ष सामना गर्न तयार छु।'” पाण्डेले आज जनताले भोगिरहेको स्वतन्त्रता र प्रजातान्त्रिक अधिकारहरु कोइरालाको अथक प्रयासको प्रतिफल हो भनेर जोड दिए।
पाण्डेले कोइरालाको अनुशासित र रणनीतिक राजनीतिक दृष्टिकोणका बारेमा व्यक्तिगत अनुभवहरु साझा गरे। “मैले चिनेको गिरिजा प्रसाद कोइराला सधैं तयार हुनुहुन्थ्यो। उहाँ विहानै उठेर दिनभरिको योजना बनाउनुहुन्थ्यो र सही समयमा सही व्यक्तिसँग जोडिनुहुन्थ्यो। उहाँ एक दूरदर्शी नेता थिए जसले चुनौतीहरुसँग कसरी सामना गर्ने भन्ने जान्नुहुन्थ्यो,” पाण्डेले भने।
एकताका नेता
कोइराला आफ्ना विरोधी राजनीतिक दलका नेताहरुले आलोचना गर्दा पनि जनतालाई एकताबद्ध गर्ने क्षमताका लागि परिचित थिए। पाण्डेले सम्झाउँदै भने, “अरु दलका नेताहरुले उहाँलाई खेदिरहँदा पनि गिरिजा बाबुले ‘माले, मसाले, मण्डले सबै एकै हुन्’ भन्नुहुन्थ्यो, जसले एकता र सामूहिक प्रयासलाई बढावा दिन्थ्यो। उहाँ सधैं नेपालको विकास र प्रगतिको दृष्टिकोणमा केन्द्रित रहनुहुन्थ्यो,” पाण्डेले थपे।
शान्ति र प्रजातन्त्रमा भूमिका
कोइरालाले माओवादीहरुलाई शान्ति प्रक्रियामा ल्याउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका थिए, जसले नेपालमा दशक लामो गृहयुद्धको अन्त्य गर्न मद्दत गर्यो। पाण्डेले यस कठिन अवस्थामा कोइरालाको दूरदर्शिता र नेतृत्वलाई श्रेय दिए। “गिरिजा बाबुले नै माओवादी आन्दोलनलाई प्रज्वलित गरे, तर उहाँले नै उनीहरुलाई शान्ति प्रक्रियामा ल्याए। उहाँको सम्झौता गर्ने र सहमति कायम गर्ने क्षमता अद्वितीय थियो,” पाण्डेले भने।
पहिलो र दोस्रो जनआन्दोलनमा कोइरालाको भूमिकाको सम्झना गर्दै पाण्डेले बताए कि उहाँले राजालाई जनताको माग सुन्न आग्रह गर्नुहुन्थ्यो। “उहाँले राजालाई भन्नुहुन्थ्यो, ‘मैले भनेको कुरा सुन्नुहोस्। यो नै भइरहेको छ। यसलाई बेवास्ता नगर्नुहोस्। संसद् पुनर्स्थापना गर्नुहोस् र अरु कसैको कुरा नसुन्नुहोस्।’ तर, राजाले कहिले पनि यस तिर ध्यान दिनुभएन,” पाण्डेले सम्झाए।
संघर्षबाट उठेका नेता
नेपाली कांग्रेसका अर्का नेता लोकेश ढकालले कोइरालालाई संघर्षबाट उठेका नेता भनेर चित्रण गरे। “गिरिजा प्रसाद कोइराला केवल नेता मात्र होइनन्, उहाँ संघर्ष र दृढ संकल्पका प्रतीक थिए। उनको योगदानलाई कसैले पनि कम आंकलन गर्न सक्दैन, न त गर्नै पर्छ,” ढकालले भने।
ढकालले कोइराला पनि आलोचनाबाट मुक्त थिएनन् भनेर पनि स्वीकार गरे। “उहाँ भगवान त होइनन्, र कसैलाई पनि आलोचनाबाट मुक्त गर्न सकिँदैन। तर, उनको कार्य र विरासत आफैंमा बोल्छ,” ढकालले थपे।
वर्तमान नेतृत्वप्रति प्रतिबिम्ब
यस कार्यक्रममा नेपाली कांग्रेसको वर्तमान अवस्था र नेतृत्वलाई पनि छोयिएको थियो। पाण्डेले पार्टीका वर्तमान सभापति शेरबहादुर देउवाप्रति आफ्नो सम्मान जनाए, तर उनले केही क्षेत्रहरुमा अझ बढी प्रयास आवश्यक छ भनेर पनि संकेत गरे। “म शेरबहादुर देउवालाई सम्मान गर्छु, तर मैले भन्नु पर्छ कि जनताको दुःख र विकास निर्माणका कुरामा अझ धेरै गर्न सकिन्थ्यो। पार्टी कार्यकर्ताको रुपमा मैले सल्लाह र सुझाव दिनु पर्छ,” पाण्डेले भने।
गिरिजा प्रसाद कोइरालाको विरासत
गिरिजा प्रसाद कोइराला, जसलाई “नेपाली राजनीतिका लौह पुरुष” भनेर चिनिन्छ, उनले नेपालको राजनीतिक परिदृश्यमा अमिट छाप छोडेका छन्। उनले कठिन समयमा दिइएको नेतृत्व, प्रजातन्त्रप्रति उनको प्रतिबद्धता र विभिन्न धाराहरुलाई एकताबद्ध गर्ने क्षमताले धेरैलाई प्रेरणा दिइरहेको छ। नेपालले संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्रको रुपमा आफ्नो यात्रा जारी राख्दा, कोइरालाको विरासतले राष्ट्र निर्माणका लागि गरिएको त्याग र संघर्षलाई सम्झाउँछ।
निष्कर्ष:
गिरिजा प्रसाद कोइरालाको १५औं स्मृति दिवस केवल उनको योगदानलाई सम्झने मात्र नभई उनले प्रतिनिधित्व गरेका मूल्यहरु – प्रजातन्त्र, एकता र राष्ट्रप्रति अटुट समर्पणलाई सम्झने अवसर पनि हो। नेताहरु र जनताले उनको विरासतलाई श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्दा, यी मूल्यहरुलाई कायम राख्ने आह्वान अझै प्रासंगिक छ।
यो विस्तृत समाचारले कार्यक्रम, भाषणहरु र गिरिजा प्रसाद कोइरालाको नेपालको इतिहासमा दिइएको योगदानको महत्वलाई व्यापक रुपमा प्रस्तुत गर्दछ।
