युक्रेनका राष्ट्रपति भोलोडिमिर जेलेन्स्कीले अमेरिकाको खनिज पहुँच सम्बन्धी प्रस्ताव अस्वीकार गर्नुभएको छ। ह्वाइट हाउसका राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइक वाल्ट्जले युक्रेनमा रहेका महत्वपूर्ण खनिज स्रोतहरूमा अमेरिकी पहुँच सुनिश्चित गर्ने सम्झौता गर्न आग्रह गरेका थिए।
तर, राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले उक्त प्रस्ताव अस्वीकार गर्दै आफुले “राज्य बेच्न नसक्ने” प्रतिक्रिया दिनुभएको छ। उहाँले युक्रेनको खनिज सम्पदा राष्ट्रको सम्पत्ति भएको उल्लेख गर्दै यस्तो सम्झौताले देशको सार्वभौमिकता र स्वाधीनतालाई चुनौती दिने बताउनुभएको छ।
अमेरिकी प्रस्ताव र खनिज सम्पत्ति
युक्रेन प्राकृतिक सम्पदाले भरिपूर्ण देश हो। यहाँ लिथियम, टाइटेनियम, कोइला, ग्यास, तेल, र युरेनियम जस्ता दुर्लभ तथा महत्वपूर्ण खनिजहरूको विशाल भण्डार छ। यी खनिज स्रोतहरूलाई लक्षित गर्दै अमेरिकाले युक्रेनलाई प्रदान गरेको सैन्य तथा आर्थिक सहायताको बदलामा अमेरिकी कम्पनीहरूलाई खनिज उत्खननको अनुमति दिन प्रस्ताव गरेको थियो।
राष्ट्रिय सुरक्षा सल्लाहकार माइक वाल्ट्जले भने, “युक्रेनले अमेरिकाबाट प्राप्त गरेको सहयोगको सटहीस्वरूप अमेरिकालाई खनिज उत्खननको अवसर प्रदान गर्नु न्यायसंगत हुनेछ।” उनका अनुसार अमेरिकी लगानीकर्ताहरू युक्रेनमा खनिज उत्खनन गर्न इच्छुक रहेका छन्।
जेलेन्स्कीको अस्वीकार र अमेरिकी प्रतिक्रियाहरू
राष्ट्रपति जेलेन्स्कीले उक्त प्रस्ताव अस्वीकार गर्दै अमेरिका र युक्रेनबीचको सम्बन्ध व्यापारिक नभई रणनीतिक साझेदारीमा आधारित हुनुपर्ने स्पष्ट पार्नुभयो। उहाँले युक्रेनी भूमि र स्रोतसाधनलाई विदेशीसँग साटासाट गर्न नसकिने अडान राख्दै, युक्रेनले आफ्नो स्वाधीनतालाई पहिलो प्राथमिकतामा राख्ने बताउनुभयो।
जेलेन्स्की र अमेरिकी रक्षा अधिकारी कीथ केलोगबीच कीभमा भएको एक बैठकमा युक्रेनी राष्ट्रपतिले युक्रेनमा युद्ध समाप्त गर्न अमेरिका र अन्य पश्चिमी देशहरूसँग दीर्घकालीन लगानी तथा सुरक्षा सम्झौताहरू गर्न आफू तयार रहेको घोषणा गर्नुभएको थियो। तर, अमेरिकी पक्षबाट यस्तो प्रस्ताव आउनुले युक्रेन र अमेरिकाबीचको कूटनीतिक सम्बन्धमा नयाँ तरंग ल्याएको छ।
यता, अमेरिकी पूर्वराष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले यो सम्झौताले युक्रेनलाई प्रदान गरिएको अमेरिकी सहयोगको प्रतिबिम्बित गर्ने बताउँदै युक्रेनले सहयोगको बदला केही दिनु उपयुक्त हुने तर्क गर्नुभएको छ। तर, राष्ट्रपति जो बाइडेनको प्रशासनले भने यसबारे कुनै औपचारिक प्रतिक्रिया दिएको छैन।
भविष्यका सम्भावनाहरू
जेलेन्स्कीको निर्णयले युक्रेनको स्वाधीनता र राष्ट्रिय सम्पत्तिको रक्षा गर्ने संकेत गरेको छ। तथापि, युक्रेनको आर्थिक अवस्था नाजुक रहेको र पुनर्निर्माणका लागि ठूलो मात्रामा विदेशी लगानी आवश्यक पर्ने हुँदा आगामी दिनहरूमा अमेरिका र युक्रेनबीचको वार्ता कसरी अघि बढ्छ भन्ने विषय चासोको केन्द्रमा रहनेछ।
युक्रेनमाथि रूसको निरन्तर आक्रमण भइरहेको बेला अमेरिकाको यो प्रस्ताव कूटनीतिक तथा आर्थिक रूपमा निकै संवेदनशील मानिएको छ। अब युक्रेनले आफ्नो राष्ट्रिय सुरक्षासँग सम्झौता नगरी आर्थिक तथा सैन्य सहयोग कसरी व्यवस्थापन गर्नेछ भन्ने समयमै स्पष्ट हुनेछ।
